آزمایش های تشخیصی بیماری تنگی عروق قلب
در مطب پزشک معالجتان ( پزشک عمومی , داخلی ياکه قلب ) چه چيزی درانتظار شماست ؟ کدام معاينات احتمالا انجام می گيرند و چه نتيجه گيری از اين معاينات ممکن هستند؟
صحبت با پزشکتان
به هنگام معاينه قلبی 3 نشانه بسيار مهم هستند :
- علائم آنژين قلبی ياهر نشانه ديگری که علامتی برای اختلال خون رسانی به قلب باشد
- اختلال تنفسی که از عارضه قلبی و ضعف قلب باشد
- آريتمی و اختلال خطرناک ضربان قلب
علائم بيماری خود را برای پزشکتان دقيقا توضيح دهيد
در هنگام معاينه پزشک معالجتان از شما می خواهد که ناراحتيهای خود را دقيقا برای او شرح دهيد . دقت در توضيحات شما باعث خواهد شد که هر چه سريعتر و دقيق تر درمان شما صورت گيرد . به او بگوئيد که توان بدنی شما تا چه حد است .آيا تنگی نفس داريد ؟ وکی دچار تنگی نفس می شويد ؟ مثلا هنگام بالا رفتن از پله ها بعد از طبقه اول , دوم يا که سوم .
آيا می توانيد کاملا بر روی تخت به پشت بخوابيد يا که می بايستی دو يا سه تا بالش زير سر خود بگذاريد .
آيا احساس اختلال ضربان قلب می کنيد , تند يا کند شدن ضربان قلب , آيا سرگيجه داريد و حتی يک بار بيهوش شده ايد
نوار قلب
اولین و ساده ترین امکان تشخیصی نوار قلب (EKG) در حال استراحت است. با هر ضربان قلب امواج ضعیف الکتریکی ایجاد می شوند. این امواج از طریق نوار قلبی ثبت می گردند و کوچک ترین موج بی قاعده قابل تشخیص و نشانه اختلاف خونرسانی به ماهیچه قلب می باشد. اگر پزشک شما احتمال تنگی عروق قلب را بدهد نوار قلبی را در حین کار و افزایش پیشرونده کار قلب ثبت می کند(تست ورزش).
تست ورزش چيست و چگونه انجام می شود؟
آماده سازی
- براي راحتي بیشتر حین ورزش، بهتر است لباس و کفشی راحت پوشیده و قبل از انجام آزمایش، فعالیت فیزیکی شدید انجام نداده باشید.
- لازم است از ۳ ساعت قبل ناشتا بوده و سیگار نکشید.
- چنانچه مبتلا به دیابت هستید يك ساعت ناشتا بودن پس از صرف یک غذای سبک کافی است.
روش انجام
نبض، فشارخون و نوار قلب در آغاز و سپس در مراحل بعدی آزمايش به طور مکرر اندازه‌گیری و ثبت می‌شوند. پس از معاینه قلب خود براي آزمايش بيمار روی دستگاه تردمیل قرار خواهد گرفت. این دستگاه به‌صورت یک صفحه لاستیکی متحرک و غلتان است (شبیه چرخ نقاله) که بیمار روی آن ایستاده و براي حفظ تعادل باید روی آن راه برود.
هر۳ دقیقه شیب نوار درحد۲ درصد و سرعت حرکت آن حدود ۱.۲ کیلومتر در ساعت افزایش خواهد یافت. این آزمون را می‌توان با استفاده از دوچرخه ثابت هم انجام داد.
به تدریج كه دستگاه شیب پیدا می‌کند و حالتی ایجاد می‌شود که فرد در حال دویدن از سربالایی خواهد بود. علايم حیاتی و نوار قلب بیمار در حالت‌های مختلف کنترل می‌شود تا تغییرات قطعات و امواج آن در حالت ورزش مشخص شود.
مدت زمان
بر اساس سن، حد معینی از ورزش و حداکثر ضربان قلبي که بیمار باید به آن دست یابد پیش از شروع ورزش برای او مشخص شده و آزمایش تا آن زمان ادامه خواهد یافت.
بهترین و قابل اعتمادترین نتیجه مربوط به زمانی است که حداکثر فعالیت پیش‌بینی شده بدون بروز تغییر غیرطبیعی در وضعیت بالینی یا نوار قلب انجام شود و این، حدود ۱۲- ۱۰ دقیقه ورزش نیاز دارد. در صورتی که طی آزمايش ضربان قلب به حدود ۸۵ درصد از حداكثر ضربان قلب استاندارد (که با فرمول «سن بیمار _ ۲۲۰» محاسبه می‌شود.) برسد آزمايش طبیعی تلقی می‌شود.
هر زمان که بیمار واقعا احساس کرد قادر به ادامه ورزش نیست یا چنانچه دچار بعضی علايم بالینی مانند درد سینه، تنگی نفس مفرط، سرگیجه و سردرد شدید شود، یا تغییرات غیرعادی در نوار قلب بروز کند یا فشار خون او افت کند، آزمایش قطع می‌شود.
برخی افراد مسن یا کسانی که دردهای مفصلی و عضلانی دارند از انجام تست ورزشی معاف هستند و باید اسکن قلب روی آنها انجام شود. اسکن رادیوایزوتوپ قلب (تست تالیوم) نسبت به تست ورزش آسان‌تر و دقیق‌تر است.
کاربرد تست ورزش
در مجموع تست ورزش آزمونی است که می‌تواند گرفتگی‌ها و تنگی‌های عروق قلب را تا حدی نشان دهد و پزشک را در تصمیم‌گیری برای انجام یا عدم انجام اقدامات تهاجمی‌تر مانند آنژیوگرافی راهنمایی کند. از کاربردهای پراهمیت دیگر این تست در مورد ارزیابی کارآیی افرادی است که‌دچار سکته‌های قلبی می‌شوند و به اصطلاح تحمل فعالیت‌های بدنی در آنها در طول زمان مورد بررسی قرار می‌گیرد.
موارد عدم استفاده از تست ورزش
در صورتی که تست ورزش برای بیمار واقعا خطرناک باشد، آزمایش به صورت دیگری انجام می‌شود. به طور کلی در مواقعی که بیمار به هر دلیل قادر به ورزش نباشد یا انجام ورزش برای او غیرضروری یا مضر تشخیص داده شود به جای آزمون ورزش، از تزریق بعضی داروهای خاص استفاده می‌شود. معروف‌ترین و رایج‌ترین این داروها، دی پیریدامول (پرزانتین) نام دارد.این دارو سرخرگ‌های کرونر قلب را گشاد کرده و خونرسانی به عضله قلب را چند برابر می‌کند. با تزریق این دارو مشابه اثرات فیزیولوژیک ورزش در قلب ایجاد خواهد شد، بدون آنکه بیمار فعالیت جسمی قابل توجهی انجام داده باشد.
اکو قلب: مشابه سونوگرافی
اكوكارديوگرافي در واقع سونوگرافي مخصوص قلب است كه با استفاده از امواج ماوراء صوت به بررسي ساختمان و كار قلب مي‌پردازد. با اكوكارديوگرافي به مشكلات حفره‌هاي قلب، ناهنجاري‌هاي مادرزادي قلب، ميزان انقباض و بيماري‌هاي دريچه‌اي قلب پي مي‌بريم. بعد از نوار قلب، اكوكارديوگرافي معمول‌ترين اقدام تشخيصي در بيماري‌هاي قلب و عروق بوده و كامل‌كننده اطلاعاتي است كه توسط معاينه به دست مي‌آيد. اكوكارديوگرافي يكي از ابرازهاي بسيار مفيد و دقيق در بررسي كالبد طبيعي و غيرطبيعي قلب است.
با استفاده از اين روش مي‌توان نماي دقيقي از ديواره‌هاي قلبي، دريچه‌ها و ابتداي سرخرگ‌هاي بزرگ را به دست آورد. غير تهاجمي بودن اين آزمايش از امتيازهاي خاص آن به شمار مي‌رود. انجام این آزمایش هیچگونه آمادگی قبلی نمی خواهد.
آنژیوگرافی کرونری
سرخرگ‌های کرونری، خون و اکسیژن مورد نیاز عضله قلبی را تامین می‌کنند. ممکن است این سرخرگ‌ها متعاقب تجمع کلسترول، سلول‌ها یا سایر موارد دچارتنگی شوند. این امر سبب کاهش جریان خون به قلب می‌شود. اگر یک لخته خون تشکیل شود و به‌طور کامل جریان خون از خلال سرخرگ را دچار انسداد كند، حمله قلبی رخ می‌دهد.
آنژیوگرافی کرونری یک تست ویژه با استفاده از اشعه ایکس است كه به منظور مشخص كردن محل و میزان انسداد سرخرگ‌های کرونری صورت می‌گیرد. آنژیوگرافی به پزشک کمک می‌کند تا بداند شما نیاز به درمان‌هایی مانند آنژیوپلاستی، جراحی بای‌پس کرونری یا درمان دارویی دارید یا خیر؟
در آنژیوگرافی چه چیزی در انتظار شما است؟
ممکن است، براي آرام‌بخشی به بيمار دارو داده شود؛ اما بيمار در كل مدت انجام آزمايش بیدار است. بيمار به آزمایشگاه کاتترگذاری بیمارستان می‌رود و روی یک میز سفت کنار یک دوربین و سایر تجهیزات دراز می‌کشد. پزشک، منطقه‌ای را روی کشاله ران یا بازوی بيمار بی‌حس و یک لوله (کاتتر) را داخل سرخرگ کرده و به سمت قلب می‌راند. این امر بیش از یک نمونه‌گیری خون درد ندارد. مایع مخصوصی از طریق کاتتر تزريق می‌شود تا سرخرگ‌ها به شکل مطلوبی در عکسبرداری با اشعه ایکس دیده شوند. ممکن است از بيمار خواسته شود نفس خود را نگه دارد یا سرفه کند.
با بررسی تصاویر اشعه x، پزشک هرگونه مشکل موجود در سرخرگ‌های بيمار را تشخیص می‌دهد. در صورت تمایل، بيمار می‌تواند در طول و پس از زمان عمل، تصاویر اشعه x را ببیند. آنژیوگرافی یک نوع تست با استفاده از اشعه x است که تنگی سرخرگ‌های فرد و همچنین تعداد و شدت آنها را در صورت وجود، نشان می‌دهد و مشخص می‌کند برای آنها چه باید كرد. اگر گرفتگی وجود داشته باشد ممکن است لازم شود بيمار دارو مصرف کند یا بسته به تعداد رگ‌های درگیر، شدت گرفتگی و محل دقیق قرار گرفتن تنگی تحت روش‌های درمانی کرونری مانند آنژیوپلاستی یا استنت گذاري یا جراحی باز قلبی قرار گیرد.
برخی از نکات
قبل از صحبت با پزشکتان در مورد جواب اين سوالات نيز فکر کنيد .
- آيا دخانيات مصرف می کنيد ؟ چه چيزی و چه قدر ؟
- نسبت وزن و قدتان چيست ؟ آيا اضافه وزن داريد ؟
- آيا هيچگاه فشار خونتان بيشتر از 90/140mmhg بوده است ؟ در چه زمانی فشار خون بالا داريد ؟
- آيا چربی , قند و اسيداوريک خونتان بالاست ؟
- چه چيزی شما را در زندگی روزمره , در زندگی زناشوئی , زندگی فاميلی در محل کار تحت فشار و استرس روحی قرار می دهد ؟
- آيا ورزش سالمی را انجام می دهيد ؟ آيا در زندگی روزمره پياده روی انجام می دهيد
- و در نهايت آيا آنژين قلبی , سکته قلبی , ايست قلبی , فشار خون , سکته مغزی , بيماری قند در خانواده شما وجود دارد ؟
با اين اطلاعات دکتر شما می تواند ريسک ابتلای به بيماری قلبی را حدس زده و معاينات لازم را انجام دهد.